دوهفته نامه دارالصفا

عباس زرياب خويي نيم قرن نسخه شناسي، تأليف و تحقيق

عبدالله اصفهاني

بخش پاياني

نگاشته هاي ارزشمند

ـ كتاب ها

1ـ اطلس تاريخي ايران، با همكاري سيدحسين نصر و احمد مستوفي، تهران، 1350

2ـ تاريخ ساسانيان، دانشگاه آزاد، تهران، 1345 ش

3ـ تاريخ ايرانيان و عرب ها، تئودور نولدكه، ترجمه عباس زرياب خويي، انجمن آثار ملي، تهران، 1358

4ـ سيرة رسول ا... ، بخش اول، از آغاز هجرت، تهران، سروش، 1370

5ـ الصيدله في الطب، ابوريحان بيروني، تصحيح و تحشيه و مقدمه از زرياب خويي، مركز نشر دانشگاهي، تهران، 1370

6ـ روضه الصفا، محمدبن خاوندشاه بلخي، تهذيب و تلخيص دكتر زرياب، دوره دو جلدي تهران علمي، تهران، 1368

8ـ اطلس تاريخ ايران، زيرنظر سازمان نقشه برداري ايران و با همكاري محمد پوركمال، زير طبع

9ـ ظهور تاريخ بنيادي، فردريش ماينكه، ترجمه زرياب، زير چاپ

10ـ تاريخ ايران از گذشته تا معاصر (اين كتاب را دكتر زرين كوب معرفي كرده است).

11ـ تاريخ فلسفه، ويل دورانت، ترجمه زرياب خويي، علمي و فرهنگي، تهران، 1335

12ـ لذات فلسفه، ويل دورانت، ترجمه زرياب، تهران، علمي و فرهنگي، 1344

13ـ درياي جان، هلموت ريتر، ترجمه زرياب و با همكاري مهر‌آفاق ابيوردي، انتشارات بين المللي الهدي، تهران، 1374

14ـ بزم آورد (شامل شصت مقاله تاريخي، فرهنگي و فلسفي)، علمي، تهران، 1368

15ـ گزارشي دربارة جانشينان تيمور برگرفته از تاريخ كبير جعفري، تأليف ابن محمد الحسيني كه پايان نامه دكتراي ايشان به راهنمايي شرق شناساني چون »شل« و »رويمر« مي باشد.

مقالات

مقالات دكتر زرياب آن قدر متعدد است كه فهرست نمودن تمامي آنها در اين نوشتار ميسر نمي باشد و به نمونه هايي اشاره مي شود:

ـ مقالاتي كه در مجلات چاپ شده است (از هر نشريه اي يك مقاله معرفي شده است):

1ـ پرچمدار فرهنگ ملي ايران درگذشت، دنياي سخن، شماره 57، آبان 1372.

2ـ پاسخ نظرخواهي دربارة فرهنگ گذشته و نيازهاي امروز، نشريه هستي، بهار 1372.

3ـ تاريخ نگاري در ايران، فصلنامه تاريخ و فرهنگ معاصر، شماره مسلسل 12، پاييز و زمستان 1373.

4ـ زمينه هاي تاريخي و اجتماعي بعثت، روزنامة همشهري، سال اول، شماره 31، دي 1371.

5ـ درباره تاريخ و تحقيقات، تلاش، شمارة 5، شهريور 1354.

6ـ دربارة مجتبي مينوي، مجله سخن، سال 25 (1355 ش).

7ـ مجتبي مينوي، راهنماي كتاب، سال 20، فروردين ـ ارديبهشت 1356، شمارة اول و دوم.

8ـ كتابخانه مجلس شوراي ملي، نشرية دانش، سال اول، شمارة 1، فرودين 1328.

9ـ يك مناظره دربارة احكام نجومي، ماهنامه مهر، سال هشتم، شهريور 1331، شمارة 6.

10ـ صاحب بن عباد در نظر يك مخالف، مجلة يغما، سال اول، شمارة 3، خرداد 1327.

11ـ تاريخ نگاري بيهقي، مجله دانشكده ادبيات و علوم انساني مشهد، شمارة 7، زمستان 1350.

12ـ چند پاسخ دربارة تاريخ ايران، مجله فرهنگ و زندگي، شمارة 6، شهريور 1350.

13ـ اسرارالتوحيد في مقامات ابي سعيد، فرهنگ ايران زمين، سال اول،1332 ش.

14ـ سوگندنامة جهان پهلوان، مجلة آينده، سال نهم، شماره 8 و 9، آبان و آذر 1362.

15ـ نظرياتي دربارة وضع لغات علمي و فرهنگي، نشر دانش، سال پنجم،1363 و 1364.

16ـ پيام شاهنامه؛ دفاع از شرف ملي است، آدينه، شمارة 5، دي ماه 1369.

17ـ فتوحات همايون نوشته سياقي نظام با مقدمه زرياب خويي، مجله بررسي‌هاي تاريخي، سال هشتم، شمارة 1 و 2، 1352.

18ـ فخر رازي و مسأله وجود، مجله معارف، سال چهارم، شمارة 4، 1366.

19ـ شيوه تاريخ نگاري، دو ماهنامه حوزه، سال چهارم، شماره 4 و 6، 1364

20ـ نام يكي از هفت خاندان بزرگ دوره پارتي و ساساني، مجله تاريخ، مجلد اول، شماره 2، بهار 1356

21ـ بداء در كلام اسلامي و ملاحظاتي تازه در حل آن، مجله تحقيقات اسلامي، سال دوم، شمارة 2، 1366.

22ـ سازمان اداري ايران در زمان حكومت ايلخانان، مجله باستان شناسي و تاريخ، سال اول، شمارة 2، بهار و تابستان 1366.

23ـ پذيرش نويسنده در جامعة بزرگ تشويق و حمايت است، ويژه نامة چهارمين نمايشگاه كتاب، شمارة 2، ارديبهشت 1370.

* مقالاتي كه در كتاب هاي مستقل، مجموعه ها و مانند آنها چاپ شده است:

1ـ مقدمه اي بر ديوان آقاسي، ديوان آقاسي، تبريز، 1371 ش.

2ـ دبيرستان، نامة شهيدي (جشن نامه دكتر سيد جعفر شهيدي)، طرح نو، تهران، 1374.

3ـ يادگار زرياب، سعي مشكور (يادنامة دكتر محمدجواد مشكور)، گردآورنده سعيد ميرمحمد صادق، تهران، 1374.

4ـ احوال از نظر شيخ مفيد، مقالات فارسي كنگرة جهاني هزارة شيخ مفيد، قم، 1413 ق.

5ـ آرمانشهر، جبهه اي نو در فرهنگ شناسي ايران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، تهران، 1374.

6ـ سخني دربارة منشآت قائم مقام، ناموارة دكتر محمود افشار، به كوشش ايرج افشار و داود اصفهانيان، تهران، جلد 3، بنياد موقوفات دكتر محمود افشار، 1366.

7ـ مرد دو هزار و پانصد ساله، كتاب سخن، به اهتمام صفدر تقي زاده، علمي، تهران، 1371.

8ـ در سوگ اميد، باغ بي برگي (يادنامة مهدي اخوان ثالث م ـ اميد)، به كوشش مرتضي كاخي، تهران، 1370.

9ـ نگاهي تازه به مقدمة شاهنامه، سرگذشت فردوسي، به كوشش ناصر حريري، تهران، 1373.

10ـ نكاتي دربارة مقنع، هفتاد مقاله (ارمغان فرهنگي به دكتر غلامحسين صديقي)، به اهتمام يحيي مهدوي و ايرج افشار، ج1، اساطير، تهران، 1369.

11ـ لعبت بازي... كتاب سخن، به كوشش صفدر تقي زاده، علمي، تهران، 1368.

12ـ سه نكته درباره رشيدالدين فضل‌ا... همداني، مجموعه خطابه هاي تحقيقي، تهران، 1350.

13ـ نظرياتي دربارة وضع لغات علمي، زبان، زبان علم، تهران، 1365.

14ـ دكتر محمد معين، مجموعه مقالات دكتر محمد معين، جلد اول، تهران، 1364.

15ـ فردوسي و طبري، ارمغاني براي زرين كوب، تهران، اداره فرهنگ و هنر لرستان، 1355.

16ـ مورّخــان ايران در دورة اسلامـي، تاريخ تحول علوم در ايران، تهران، 1350.

17ـ نامه هاي موجود از اميركبير، اميركبير و دارالفنون، تهران، 1354.

18ـ دربارة كتاب، كتاب و كتابخانه، تهران، 1355.

19ـ جامعيّت مينوي، پانزده گفتار دربارة مجتبي مينوي، تهران، 1356.

20ـ اهميت دورة ساسانيان در تاريخ ايران و... مجموعة سخنراني ها، تهران، بي‌تا.

* مقالات مندرج در دانشنامه ها و دائره المعارف ها

1ـ دائره المعارف تشيع. برخي مقالات: ابراهيم بن عبدا... المحض، ابوالاسود دوئلي، ابوذر غفاري، ابوطالب، امام علي(ع)، امام حسن مجتبي(ع)، امام محمدباقر(ع)، امام صادق(ع)، امام رضا(ع)، اما جواد(ع)، امام هادي(ع)، امام حسن عسكري(ع)، امام زمان(عج).

2ـ دانشنامه جهان اسلام. باران از نظر دانشمندان اسلام، بالكان، بايزيد بسطامي، بداء، برهان، بكيربن ماهان، بسفر (تنگه)، بيانيه، حضانت و... كه برخي از آنها از انگليسي به فارسي ترجمه شده اند.

3ـ دائره المعارف بزرگ اسلامي. آذربايجان، ابراهيم بن سيار نظام، ابليس در قرآن، ابن تيميه، ابن حجر عسقلاني، ابن راوندي، (عقايد و آثار)، ابن مقفع، ابوسعيد گوركاني و...

4ـ دائره المعارف فارسي (جلد دوم). شكاكيت، شيخيه، شيعه، صدور كثرت از وحدت، عاقل و معقول، عالم، عرب، فارابي، فخر رازي، فضيلت، فلسفه قرآن، قرامطه، قضا و قدر، ما بعدالطبيعه، مبادي يقيني برهان، معتزله، مغول، مكه، ملاصدرا، موسي، نظام، نفس زكيه، وحدت وجود و...

ـ مقالات مندرج در ايرانيكا

ـ مقالاتي كه از ايشان به زبان هاي ديگر در نشريات داخلي و خارجي چاپ شده است.

ضمناً دربارة دكتر عباس زرياب خويي اين آثار چاپ شده است:

1ـ يك قطره باران (جشن نامة دكتر عباس زرياب خويي)، تهران، نشر نو، اين اثر به كوشش دكتر احمد تفضلي سه سال قبل از رحلت زرياب چاپ شده است.

2ـ ويژه نامه مجله تحقيقات اسلامي، سال دهم، شمارة 1 و 2، در 570 ص، 1374.

3ـ مرگي و صد هزار مصيبت، مقاله دكتر مجدالدين كيواني دربارة زرياب خويي، مجله دانشكده ادبيات و علوم انساني، سال دوم، شمارة 6 و 7، دانشگاه تهران، پاييز 1373 و بهار 1374.

مصاحبه ها و گفتگوهايي با زرياب خويي

1ـ چند پاسخ دربارة تاريخ ايران، مجله فرهنگ و زندگي، شماره 5، شهريور 1350.

2ـ مصاحبه با دكتر زرياب خويي، آدينه، شماره 5، بهمن 1364.

3ـ گفتگو با استاد تاريخ كه به اهتمام عاصمي صورت گرفته و در مجله كاوه، شماره 5، سال 1354 چاپ شده است.

4ـ گفتگوي زرياب با دكتر محمدتقي دانش پژوه، مجله راهنماي كتاب، سال 21 (1357).

5ـ مصاحبه با مجلة دريچه گفتگو، شمارة چهارم، آذر 1370.

6ـ گفتگو با مجله دنياي سخن، مجله دنياي سخن، شماره 46، دي 1370.

7ـ دوره فترت در تاريخ فلسفه اسلامي (گفتگوهايي با زرياب خويي و ديگران)، دو ماهنامه كيهان انديشه، شماره 53، فروردين ـ ارديبهشت 1371.