تحليلي از امام جمعه خوي:

تاريخ سياسي شهرستان خوي

خوي در انقلاب اسلامي

تاريخ سياسي خوي

 

 بر اساس گـزارشات مستند تاريخي خوي در طول تاريخ سياسي خود مورد تهاجم و تاخت و تاز اقوام و حكومت هاي متعدد قرار گرفته است به نظر مي رسد علل و انگيزه‌هاي زير در اين تجاوزات نقش اساسي داشتند:

1ـ مـوقعـيـت جغـرافيـايـي و در نـوار مـرزي قـرار گـرفتن اين شهر

2ـ آبـاداني ، وفـور نـعمت ، تمدّن علـمـي و فـرهنـگـي خـوي

3ـ مسلمان و شيعه اهل بيت (ع) بودن مردم اين شهر در طول تاريخ

4ـ مقاومت و سلحشوري مردم خوي و آذربايجان در برابر مهاجمين كه نوعاً موجب شكست آنان مي شد و درنهايت براي فتح منطقه حريص تر مي شدند

5ـ مهاجـمان بـراي شكست دادن حكـومت نـاچار بودند ابتدا شهرهاي مرزي و ازجمله خوي را شكست بدهند.

چند نمونه از تهاجم به خوي :

الف : لشكر كشي ارمنستـان : پـس از ضعـيـف شـدن خـلافـت عبـّاسيـان اقـوام مخـتـلـف در كـشـور پهـنـاور اسـلامـي سـر به طغيان و عصيان گذاشتند در نتيجه چنين اقدامات استقلال طلبانه اقوام ، شهر خوي بارها مورد تاخت و تاز پادشاهان ارمنستان قرار گرفت و در تمامي اين لشكركشي ها در برابر شجاعت و دليري مـردم بـا شـكست مـواجـه شـده و عقـب نـشيني كردند.

 لازم بـه يـادآوري است آخرين جنگ ارامنه با مردم خوي در دهه دوم قرن چهارم اتـفاق افتاد.

ب : حمله مغول : در سال 628 .ق  مغولان مهاجم و ويرانگر وارد شهر خوي شدند و ايـن شهـر آبـاد و سرسبـز را بـه ويـرانه تبديل كردند و مردمان آن را كشتـه به خانه ها آتش زده و هستي آنان را به تاراج بردند

ج : حمله عثماني ها : در جـنگ‌هاي متعدد ميان عثماني ها و صفويان شهر خوي 22 بار توسط سپاهيان عثماني ويـران گـرديد و در دوره سلطنت شاه طهماسب به مدت 22 سال در اشغال عثماني ها قـرار گـرفت در نـهايـت سـال 1012 .ق تـوسـط شـاه عبّـاس صفـوي پـس گرفته شد.

د : حمله دوم عثماني ها : بـعـد از سقوط صفويّـه سپـاه عثـماني از فـرصت استـفـاده نـمـوده سال 1136 .ق به ايران حمله كرد و شهر خوي را به محاصره درآورد ، لكـن مردم اين شهر 53  روز دليرانه مقاومت كردند درنهايت سپاه مهاجم شهر را متصرف شده و مردم آن را قتل عام كردند و تا سال 1142 .ق خوي در اشغـال عثماني ها بود كه توسط نادرشاه افشار آزاد گرديد.

هـ : حمله روس ها : دوره دوّم جنـگهاي ايـران و روس از سال 1241.ق تا سال 1243.ق اتفاق افتاد در اين دوره شهر خوي مركز فرماندهي عباس ميرزا بود. لذا بعد از شكست ايران و واگـذاري قفقاز و شمال ارس به روسيه و بستن قـرار داد تـركـمـن چـاي روس ها بـراي ايـنـكه ايـران را در پـرداختن غرامت جنگي زير فشار قرار دهند خوي را به عنوان گروگان بـه مدت 14  ماه بعد از جنگ در اشغال خود نگه داشتند و در نهايت در سال  1245 .ق پس از گـرفـتن غـرامـت شـهـر را آزاد كـردند.

و : حمله جيلوها و آسوريها : در سال 1297 .ق  سپاه  8  هـزار نفـري آنـدرانيـك از طرف قـفقـاز آمـده و از رود ارس گذشته و به خوي حمله كردند. اين ايام مصادف با ماه مبارك رمضان بود مجاهد بزرگ مرحوم شيخ فضل الله خوئي مجتهد چـون متوجه حمله مهاجمين شد فتوا بـه افطار روزه رمضان را صادر كرد تا مردم توان مقابله داشتـه باشند و در نهايت با شجاعت و قهرماني تمام ، مهاجمين را بـا شكست مواجه ساختند.

خوي و انقلاب اسلامي

 مردم متدين و ولايت مدار دارالمؤمنين خوي همانند ساير شهرهاي ايران اسلامي نقش خود را در دفاع از انقلاب اعم از قبل از پيروزي و پس از آن به نحو احسن ايفا نمودند بدليل نبود فرصت لازم چند محور را بصورت اجمال مطرح مي كنم.

1ـ در جريان حوادث قيام 15 خرداد تعدادي از علماي خوي همانند علماي سايـر شهرهاي ايران اسلامي از ناحيه نيروهاي امنيتي رژيم پـهلـوي دستـگيـر و تحت الحفظ بـه تهـران برده و زنداني شدنـد

 2ـ در طـول ساليان متـمادي دوران خـفقان حاكميّـت رژيـم پـهلوي تعدادي از روحانيان و جوانان متديّن با تشكيل جلسات متعدد به روشنگري و تبيين مظالم شاه مي پرداختند.

 3ـ بـعد از كشـتـار طـلاّب در 19 دي سـال 56  در حـوزه علميّـه قم و شـروع انقلاب اسلامي ايران، مردم خوي همانند ساير شهرستانها در تمامي مراحل به نداي رهبر كبير انقلاب اسلامي لبيك گفته و در صحنه ها حاضر شدند.

 4ـ مردم متديّن خـوي بـارها از ناحيه نيروهاي رژيم و تعدادي اغفال شده بـه نـام چـماق بـه دست مورد تجاوز و تعدي قرار گرفتند در عين حال كوچكترين سستي به خود راه نداده و تا پيروزي نهايي مقاومت كردند.

5ـ پـس از پـيـروزي انـقـلاب از اولـيـن روزهـاي پـيـروزي مـردم در صحنه حـضـور پـيـدا كردنـد و در راه انـدازي ارگانها و نهادهاي انقلابي از قبيل كميتـه هاي انـقلاب ، سپـاه پاسداران ، جهاد سازندگي و ... پيشقدم شدند.

6ـ نقـش آفـرينـي جـوانان غيـرتمند خويي در سركوبي بقاياي رژيم و گروهكهاي محارب در سينه تاريخ باقي خواهد ماند.

 7ـ پـس از شـروع جـنـگ تـحميـلي رزمنـدگان خـوي عـازم جبهه ها و مناطق جنگي شده و در قالب تيپ حضـرت ابـوالفـضل (ع) و بعدا تيـپ 31  عاشورا ، سپس لشكـر عـاشـورا و در قالب گردانهاي علي اكبـر ، قـاسم و امام سجاد (ع) رشـادتـهـا ، ايـثـارگريـها و شـهامتـهاي تاريخي از خود بـه يادگار گذاشتند و در ايــن راه  1000  شـهــيـد سـرافراز تــقــديـم انـقـلاب كــردنــد.

 8ـ روحانيّت شهـر و طلاّب حـوزه علميّـه نمـازي خـوي در ميدانهاي جنگ همانند صحنـه هاي تـبليغـي همچنـان جـلودار و پرچمدار مبارزه بودند و در اين راه 21  شهيد تقديم انقلاب كردند اينان غير از فرزندان و ساير وابستگان علما مي باشند.

مبارزات سيد محمد علي ناصحي ( حسيني )

محل تولد : شـهـرسـتـان خـوي و اكنون 78  سال سن دارند از سـال 38  يعني بعـد از رحـلت آية الله بروجردي مقلّد حضرت امام (ره) بودند20 سـال سـن داشـتـند بـه تـهران رفـتـه و با فـدائـيان اسـلام هـمكاري داشتـنـد. در سال 31  در ارتباط با فدائيان اسلام دستگير شدندبا تعداد زيادي از شخصيتهاي علمي و مبارز همانند شهيد بهشتي ، شهيد مطهري ، آيت الله طالقاني، دكتـر چمران ، دكتـر شريعتـي آشنايي داشته و در جـلــسـات آنـان شـركـت مـي كرده از جمله فعاليتهاي ايشان در شهرستان خوي تشكيل جلسات قرآن بود كه تعداد زيادي از جوانان متديّن خوي را در اين جلسات جمع كرده بودند.

 ارتباط با مبارزين تبعيدي در منطقه و اجاره كردن منزل بـراي آنـان از جمله كارهاي ايـشان مـي باشد از جمله: آيت الله رباني شيرازي ، معادي خواه ، خـردمندي و آيت الله مكارم شيـرازي

پس از پيروزي انقلاب آقاي ناصحي در تشكيل ارگانها و نهادهاي انقلابي از جـمله كمـيـته انـقلاب اسـلامي و سپـاه پـاسداران نقـش مؤثري داشتند.

مجاهدتهاي حجت الاسلام هاشم‌زاده

جناب آقـاي هاشم زاده در سال 1315  در روستاي تيمور آباد ماكو متولد شد تحصيلات خود را در حوزه علميّه خوي و قم ادامه دادند و پس از باگشت در شهرهاي مخـتـلف از جـمله ماكـو ، اروميـه و در نهايت خـوي بـه تبليـغ معـارف دينـي پرداخت.

با شـروع مجدد مبـارزه مـردم ايـران پس از حادثه 19 دي قم ايشان نيز فعاليت‌هاي مبارزاتي خود را در خوي آغاز كردند

پس از پيروزي مدام مسلح بودند و در برخورد با گروهكهاي مسلّح در منـطقه كـردستان نقـش مهمـي از خـود بروز دادند.

بـراي تـلاش هرچه بـيشتـر در راه حفظ و صيانت انقلاب وارد سپاه پاسداران انقلاب اسلامي شدند.

دستگيري آقاي نورمحمدي

 آقاي ميرزا ولي نورمحمدي در جريان ترور انـقلابي حسن علي منصور در قم دستگير شد مدتي در قم و سپس در قزل قلعه تهران زنداني شدند .از جــمـلــه هـمـبـنـدي هـاي وي در زنــدان آيت الله جوادي آملي، آيت الله خلخالي بودند

يكي از علماي خـوي ( مرحوم سيد شمس الدين علـوي ) از طريـق يك آشنـا در شهربانـي قم اقدام كرده بود مبني بر اينكه ايشان بيگناه هستند ولي آن واسطه پس از بررسي عكس ايشان را نشان داده بود درحاليكه چوب بـه دست بـه نيروهاي رژيم در مدرسه فيضيّـه حمـله مـي كـرد.