خوي در مطبوعات دوره قاجار (12)

به كوشش: اورين مقدم

شنبه18 شهر رمضان المبارك1325 شماره6 سال دوم ص569

(خوي)

از قرار اخبار تلگرافي واصله و رفع غائله خوانين ماكو و اهالي خوي قريب بانجام است و فصولي كه براي آشتي و استرداد اموال منهوبه و خسارت ديده نوشته شده بود طرفين قبول كرده اند ولي حرفي كه مابين اقبال السلطنه و هيئت مصلحه باقي مانده در باب توپهاي دولتي است كه از اردوي خوي بيغما برده و حالا از تسليم آنها تحاشي و تمرّد مينمايند و متعذر بر اين هستند كه سرحد ماكو بواسطة اهميت توپ لازم دارد يك فقره از تلگرافات جناب آقا ميرزاآقا اصفهاني را كه حاكي به شرح اينمسئله است عيناً درج مينماييم.

(صورت تلگرافي است كه از خط خوي مخابره شده)

بمقام جليل فرمان فرمايي مملكت آذربايجان انجمن مقدس ملي شيدالله اركانه هشتم شب دوشنبه عليقلي خان اواجقي وحشت لشكر را بماكو فرستاديم ساعت پنج شب و كاغذي هم از طرف هيئت نوشتيم و اذن بيشتر از پنج ساعت توقيف در ماكو نداديم به بنها [(؟)] كه يا اسرا را بفرستد يا جواب رد بدهد ديروز عصري كاغذي از اقبال السلطنه رسيد كه اسرا ششم حركت كرده اند ولي همان صبح هفتم خبر آوردند احتمال ميرود كه تا شام برسند و از طرف بيله وار هم كه پاي تلفون چهار نفر سوار گذاشته ام كه متصل خبر از شهر بدهند ساعت هشت شب خبر دادند كه مردهاي مهاجرين را حركت داده اند بطرف قراءضياءالدين گويا انجمن محترم خوي و حكومت در حركت دادن اين مهاجرين خيلي زحمت كشيده باشند چون بعضي مفسدين راضي نميشده اند بحركت آنها يك نفر از وكلاء خوي ديروز شام فرستادم پاي تلفون كه با سالار و انجمن مذاكره كرده نوعي بشود كه زنهاي مهاجرين هم حركت كنند بيايند كه بزودي رفع غائله بشود بدي كار اينجاست كه آقايان در اينمدت صرف بيكار نشسته بودند ديشب با اكرام الدوله صحبت از توپهاي دولتي شد در ضمن تعارفي [(؟)] بعضي حرفها ميزند كه توپ جهه ما لازم است اگر بايد توپهاي دولت را بدهند بايد فوري از طهران دستخطي صادر شود و از خود حضرت اقدس هم امر شود كه توپهاي دولتي را بدهند بعد از آمدن مهاجرين و اسراء فصول يازده گانه بايد اجراء شود و امضاي طرفين برسد و حركت كنم بخوي جهه اصلاح تذكرة خصوصي را بزودي با قدري وجه كه براي حركت همراهان تبريز لازم است برسانند. ميرزآقا

(اعانه ستمديدگان ما)

در نمرات قبل ذكر نموده بوديم كه براي جمع آوري وجه اعانه ستمديدگان اهالي (خوي و سكمن آباد) كمسيوني مخصوص تشكيل خواهد شد اين پنجنفر اشخاص مفصله كه از رجال معروف و خيرخواه مملكت و دلسوز ملت هستند بتصويب اعضاء انجمن مقدس معين و دفتر مخصوص كرده از اواخر ماه شعبان با نهايت اهتمام مشغول اخذ وجوهات اعانه شده اند و هر كس كه بقدر قوت و اندازة استطاعت خود اعانه ميدهد قبض چاپي بامضاي همين دريافت مينمايد.

(جناب حاجي نظام الدوله) (جناب بصيرالسلطنه) (جناب حاجي محمدجعفر) (آقا جعفرآقا گنجة) (آقاي علي فرش فروش)

اشخاصيكه فعلاً وجه اعانه داده و قبض گرفته اند از اين قرار است.

(آقاي اعتمادالدوله رئيس عاليه) (آقاي حاجي ميرابوالفضل صرّاف) (اقا حسن آقا گنجة) (كربلايي محمدقلي آقا) مشهدي حاجي آقا و اقا محمدصادق صرّاف) (غرب باشي) (حاجي معاون دفتر) (مجد دفتر) (حاجي سيدرضا اسكويي) (معاون نظام) (ارفع الحكماء) (حاجي رضا قندفروش) (آقا ميرهاشم تاجر معروف كلابي (آقا مشهدي يوسف مقدم)

***

چهارشنبه 22 شهر رمضان 1325 شماره 8 سال دوم ص 577

در ضمن مذاكرات شب مزبور تلگراف مبسوطي از اهالي خوي در انجمن مقدس قرائت شد كه تماماً مبني بر حقانيت و بيتقصيري خود در اتفاق قضيه ماكو و سبقت خوانين و عشاير اقبال السلطنه در تعدي و تخطي بحدود و ثغور آنها و ضمناً روي شكايت و اعتراض را بنگارندة جريدة انجمن تبريز كرده بودند كه در شمارة 147 نسبت گناه محاربه و تقصير افساد را بما داده‌اند سبحان‌الله . . .

***