روش ها و ويژگي‌هاي مطالعه

زير نظر: ولي طالبي ـ كارشناس ارشد علوم تربيتي

قسمت پنجم

روش مطالعه (پس‌ختام)

   اين روش آسان ترين و عملي ترين روش مطالعه دروس حفظي و متكي بر درك معني و مفهوم مطالب بوده و در صورت كاربرد صحيح آن بعد از مدت كوتاهي به صورت عادت در آمده و اجراي مراحل شش‌گانه آن خيلي سريع صورت گرفته و در وقت و انرژي شما براي مطالعه تاثير شگرفي خواهد داشت.

نحوه اجرا: ابتدا موضوع يا عنوان و منظور كلي از بخش ِ فصل و درس را مشخص نموده و اولين پاراگراف در س را براي مطالعه انتخاب و مراحل زير را به ترتيب اجرا نماييد:

توجه: در اين روش تمامي پاراگراف هاي يك متن يا درس چه مهم يا غير مهم و اينكه خود كتاب يا معلم از اين قسمت سوال تعيين بكند يا نه، مطالعه خواهد شد. چون هدف احاطه كامل بر موضوع مي‌باشد.

1ـ پ (پيش خواني) پاراگراف انتخابي را يك بار بخوانيد. در اين مرحله هدف اين است كه بفهميم چه مطالب و مفاهيمي در پاراگراف گنجانده شده و اينكه آيا نويسنده حرف مهمي براي گفتن دارد؟

2ـ س (سوال كردن) در اين مرحله سعي كنيد براي مطالب و مفاهيم مهم پاراگراف سوال طرح نماييد. زير مطلب مهم خط كشيده و براي آن سوال بنويسيد.

3ـ خ (خواندن دقيق) يك بار ديگر پاراگراف رابخوانيد و سوالات خود را از نظر بگيريد و از ذهن خود بگذرانيد كه مثلاًَ اين پاسخ براي فلان سوال است.

4ـ ت (تفكر كردن) در اين مرحله در مورد مفهوم سوال و پاسخ آن به تفكر بپردازيد. يعني ببينيد آيا مطالب از لحاظ عقلي و منطقي درست به نظر مي‌آيند و آيا با مطالب قبلي كه در درس هاي قبلي در اين مورد ياد گرفته ايد هماهنگي دارند؟اين كار باعث درك و به ياد سپاري آسان مطالب مي شود.

5ـ الف (از بر گفتن) در اين مرحله پاسخ سوالات خود را بدون نگاه كردن به كتاب همان طوري كه درك كرده و فهميده ايد براي خود باز گويي كنيد.

6ـ م (مرور كردن) اگر لازم ديديد يك بار ديگر از روي متن كتاب سوالات و پاسخ هاي آنها را مرور كنيد. يعني اول سوال بعد پاسخ كتاب را بخوانيد.

نترسيد! اين مراحل وقت زيادي نمي گيرد و در صورت تكرار و عادت اين عمل به طور ذهني و در عرض چند ثانيه تا چند دقيقه براي هر پاراگراف انجام مي‌گيرد.

اعتماد به نفس كافي براي مطالعه و تحصيل

   در جلسات قبلي بحث روش ها و ويژگي هاي مطالعه به اين نتيجه رسيديم كه براي مطالعه مفيد بايد در وجود خود انگيزه دروني جهت مطالعه ايجاد كنيم، اهداف ارزشمند و عالي از مطالعه و تحصيل داشته باشيم، براي خود برنامه اوقات مطالعه و فراغت و روش مطالعه مناسب در نظر بگيريم. اما در تكميل فرايند مطالعه عوامل و فاكتور هاي زيادي دخالت دارند كه به تدريج در مورد هر كدام به طور مختصر و مفيد به بحث خواهيم پرداخت. موضوع بحث امروز اعتماد به نفس است. به درون و قلب و وجدان خود مراجعه كنيد، براي خودتان چقدر ارزش قائليد؟ چقدر خود را دوست داريد؟ آيا به نظر خود از هوش و استعداد كافي براي مطالعه برخوردار مي باشيد؟ آيا از وضعيت جسمي خود راضي هستيد؟آيا موقع كار و مطالعه زود خسته و مايوس  نمي شويد؟ آيا والدينتان با ديد مثبت در مورد شما قضاوت مي كنند؟ آيا معلمانتان از شما راضي هستند؟ آيا در مواجهه با افراد غريبه دست و پاي خود را گم نمي كنيد؟ اگر جواب شما به اين قبيل سوالات مثبت است؛ مطمئناً از اعتماد به نفس بالايي برخوردار مي‌باشيد؛ در غير اين صورت بايد به فكر تقويت اعتماد به نفس خود و اصلاح خود باشيد.

علل و عوامل: پايه هاي اصلي اعتماد به نفس در خانواده شكل مي‌گيرد. والدين منظم، دقيق، قاطع، منصف، عادل و آگاه و روشنفكر فرزندان با اعتماد به نفس بالايي را تربيت مي‌كنند. متاسفانه يافتن والديني با ويژگي هاي بالا كار مشكلي است و به جرات مي توان گفت به خاطر مشكلات اقتصادي و اجتماعي و فقر فرهنگي و ويژگي هاي سنتي خانواده ها تعدادي از والدين در احراز شرايط فوق با مشكل مواجهند. و فلسفه وجودي مشاور در مدارس و برگزاري كلاس هاي آموزش خانواده توسط آموزش و پرورش نيز همين عوامل مي باشد.

بعد از خانواده مدرسه نيز در تقويت يا تضعيف حس اعتماد به نفس دانش آموزان مؤثر مي باشد. معلماني كه از هر فرصت براي تشويق و انگيزش دانش آموزان استفاده مي كنند و با احساس و انرژي در كلاس حضور  مي يابند؛ مديران و معاوناني كه اشتباهات و خطاهاي جزئي دانش آموزان را ناديده مي گيرند، و از پيشرفته ترين روش هاي رفتاري در برخورد با آنان بهره مي گيرند؛ مشاوراني كه به جاي نصيحت و توصيه، راه حل هاي علمي و عملي دربرابر مشكلات درسي و خانوادگي دانش آموزان ارائه مي دهند؛ اين عوامل حس ارزشمندي و اعتماد به نفس را در وجود دانش آموزان جاري مي سازند

برخي از عوامل تضعيف اعتماد به نفس نوجوانان عبارتند از:

 1. توجه ناكافي به نوجوانان ، جدي نگرفتن و مراقبت هاي عاطفي ناكافي

2. احساس عدم ارزشمندي

 3. تصوير ذهني مبهم نسبت به آيندة فرد كه بيشتر توسط خانواده و جامعه و مدرسه ايجاد مي گردد .

4. عدم تقويت احساس موفقيت

خانواده، والدين و مدرسه و سايرين از روش هاي زير مي توانند در تقويت اعتماد به نفس و بهبود وضعيت تحصيلي دانش آموزان استفاده نمايند:

 1. قرار دادن نوجوان در موقعيت هاي توام با موفقيت و تجربه هاي شيرين باشد .

2. دادن تصوير ذهني مثبت ـ نگرش مثبت به خود

 3. عدم تنبيه، توبيخ و سرزنش هاي شديد و انتقاد و خرده گيري هاي بي جا

4. تشويق به بروز احساست مثبت و منفي نوجوان و واكنش هاي مناسب در برابر آنها

5. بررسي وتحليل موقعيت هاي نگران كنندة نوجوان

6. توجه به تفاوت‌هاي فردي

 براي تقويت اعتماد به نفس خود:

1ـ  با خود رو راست باشيد؛ نكات ضعف خود را مخفي نكنيد بلكه به اصلاح آن ها بپردازيد .

2ـ نكات قوت وجود خود را شناسايي كنيد؛ هر كسي ممكن است در يك زمينه ضعف و در بسياري موارد ديگر از ديگران برتر باشد. برنكات قوت خود افتخاركنيد.

3ـ همواره به خودتان تلقين كنيد كه من مي توانم از عهده وظايف خود برايم.

4ـ  براي اينكه احساس موفقيت بكنيد از تعيين وظايف سنگين و غير واقع بينانه بپرهيزيد.

5ـ از بزرگتر ها و دوستان و افراد موفق جامعه الگو بگيريد.