دوهفته نامه دارالصفا

روش ها و ويژگي‌هاي مطالعه

ولي طالبي ـ كارشناس ارشد علوم تربيتي

  روش و برنامه مطالعه

در بحث روش ها و ويژگي هاي مطالعه بعد از موضوعات انگيزش و هدف هاي تحصيلي در اين جلسه به بحث برنامه و روش هاي مطالعه مي پردازيم. انسان در كليه امور روزانه زندگي خود نياز به برنامه دارد زيرا بدون آن انتظام زندگي از هم مي پاشد. شما فرض كنيد يك روز با خانواده يا دوستان تصميم مي گيريد به دامن طبيعت رفته و يك روز پرنشاط و خاطره انگيزي را تجربه نماييد؛ مطمئناً يك روز يا يك شب قبل از آن به تدارك لوازم مورد نياز مي پردازيد و مشخص مي كنيد كه در چه ساعتي ، به چه منطقه اي ، با چه امكاناتي رفته و كي بر مي گرديد. اگر اين برنامه ريزي ها را نداشته باشيد ممكن است در گردش يك روزه خود با مشكلاتي روبرو شويد. شما حتماً در كنار جاده رانندگاني را ديده ايد كه ظرف خالي بنزين ، تسمه پاره نشان داده يا اداي آچار چرخ و جك و غيره در مي آورند؛ اين ها افرادي هستند كه بدون برنامه پا به جاده گذاشته اند.

دانش آموز نيز موظف است جهت نظم بخشيدن به فعاليت هاي تحصيلي و مطالعه خود برنامه داشته باشد. البته لازم نيست كه انسان هر برنامه اي كه نوشت مو به مو به اجرا در آورد چون برنامه هاي شخصي و غير رسمي با دقايق زياد سازگار نيستند؛ اما دانش آموز و خانواده اش بايد بدانند كه او جه وقت بايد مطالعه كند ، چه وقت بايد به استراحت و تفريح بپردازد ، در چه زماني ، چه ماده درسي را ، چه مقدار بايد مطالعه كند.ما براي شما يك نمونه و الگوي برنامه اوقات فراغت و مطالعه ارائه مي دهيم كه بايد هر مورد آن را كه سلايق شما سازگار نيست و باتوجه به اوقات شرعي و تغييرات فصول سال و شب و روز ، به مصلحت خود تغيير دهيد؛ چون هيچ برنامه كامل و مطلق وجود ندارد. ضمناً براي ايام امتحانات خودتان با توجه به بر نامه امتحاني و فرصت هاي مطالعه برنامه موقت تهيه نماييد.

به الگوي زير توجه كنيد:

ساعت6 صبح بيداري ـ ساعت 6 الي 7:30 صبح نماز ، نرمش، صبحانه، مرور دروس ـ ساعت 7:30 الي 13:30 مدرسه ـ ساعت 13:30 الي 15  نماز، صرف نهار، استراحت ـ ساعت 15 الي ش17 انجام تكاليف و مطالعه ـ ساعت 17 الي 18 فعاليت مورد علاقه ، تفريح و سر گرمي ـ ساعت 18 الي 19 مطالعه ـ 19 الي 20:30 نماز مغرب وعشاء ، صرف شام ـ ساعت 20:30 الي 22 فعاليت مورد علاقه، سرگرمي يا مطالعه به ميل خود ـ ساعت22 خواب

    بعد از اينكه برنامه مطالعه را تهيه كرديد بايد روش مطالعه داشته باشيد. حتماً شما نيز بارها شنيده ايد كساني راكه مي گويند: مطالب حفظي را هر چند بار كه مي خوانم نمي توانم حفظ كنم يا تمركز حواسم را از دست مي دهم و حواسم جا هاي ديگري مي رود يا اينكه كلاً حفظيات من ضعيف است. چنين افرادي يا از روش هاي صحيح مطالعه آگاهي ندارند يا نحوه بكار گيري آنرا نمي دانند. زيرا با روش مطالعه مناسب مي توان به ميزان قابل توجهي در وقت و انرژي صرفه جويي كرد.

به روش هاي مطالعه زير توجه كنيد:

1ـ خواندن اجمالي: در اين روش مي توانيم در يك زمان كوتاه چند ثانيه اي يا چند دقيقه اي يك آشنايي كلي از مطلب بدست آورده ، به ميزان دشواري آن پي برده و سوالاتي براي خودمان مطرح سازيم.

2ـ تند خواني : هدف اين روش كسب آشنايي كلي با مطالب كتاب از طريق مرور آن با يك سرعت فوق العاده است. ديد زدن اساسي ترين فن اين روش ، عبارت است از يك جريان موزون حركت چشم و ذهن از روي مطالب كتاب.

3ـ عبارت خواني: در ان روش به جاي خواندن كلمات ، عبارات و جملات خوانده مي شود و هدف آن درك كامل مطالب و رابطه بين آنهاست كه منجر به تمركز حواس موقع مطالعه مي گردد.

4ـ دقيق خواني: هدف اين روش درك كامل مطالب خوانده شده و نگهداري آنها به طرزي منظم و منطقي در حافظه است به نحوي كه ياد آوري آنها براي استفاده هاي بعدي ميسر باشد. فنوني كه در اين روش بكار گرفته مي شود عبارتند از سازمان دادن معاني و مفاهيم در ذهن ، حاشيه نويسي علامت گذاري و خلاصه كردن.

5ـ خواندن تجسسي: در اين روش از طريق سوال كردن و يافتن جواب سوالات ، دامنه تمركز حواس و درك عمق معاني افزايش يافته و زمان نگهداري مطالب در حافظه زيادتر شده و از تنباي و كسالت در مطالعه جاو گيري مي‌شود.