دوهفته نامه دارالصفا

روزه، حضور در مهماني خداوند

مليحه نصيري

رمضان، ماه بهار قرآن و فرازپويي روان آدمي، ماه بازگشت به معنويت گمشده در جنگل پرشرارت شهرها و فزوني ايمان و رويش راستي ها است. رمضان ماه عروج انسان به ملكوت بي پايان خداوندي است. ماه پرواز روح به »نيروانا«ي وارستگي، ماه آرامش درون و گسستن از هياهوي بي حاصل برون.

... روزه (صوم) يكي از فروع و واجبات عبادي اسلام است. اصل (صوم) در لغت به معني امساك و خودداري است و... كلمه »صوم«14 بار در قرآن آمده است.

رمضان نامي از نامهاي خداوند است و اما مصدر اين كلمه از »رَمَضَ« به معناي شدت گرما و تابش آفتاب بر شن است و انتخاب چنين واژه اي به راستي بر دقت نظر و لطافت خاصي دلالت دارد.

»تحمل« در كلمه و اين ماه مشترك است. گويي هر دو، آدميزاد را به تمنا وا مي دارند. تمنايي كه فقط در روح معنوي اين ماه معنا مي شود. ماه رمضان، تنها تحمل شدائد و عطش ناشي از آفتاب سوزان يا گرماي شديد نيست بلكه عطش ديگر حاصل از نفس سركش است كه پيوسته مي گدازد و سوزشي بس جبران ناپذير دارد.

رمضان المبارك نهمين ماه سال بر وفق تقويم هجري قمري و يگانه ماهي است كه نامش در قرآن (بقره/185)آمده است... ماه رمضان است كه قرآن در آن نازل شده است پس هر كس از شما كه در آغاز ماه حاضر بوده بر اوست كه روزه بگيرد.

در سورة قدر آيه 1 تصريح شده است: قرآن را در شب قدر نازل كرده ايم.

اين ماه از چند لحاظ اهميت دارد: ماهي است كه قرآن در آن نازل شده و ليله القدر كه شبي مهم و سرنوشت ساز و شب نزول رحمت و بركات الهي و تعيين سرنوشت ابدي انسانهاست. يكي از شب هاي فرد دهه آخر اين ماه است. از صدر اول اسلام و از عهد خود رسول ا...(ص) رسم بر آن بوده است كه شب هاي قدر را احيا بگيرند و تا سپيده دم به آداب مخصوص آن، به نماز و دعا و استغفار بپردازند. رمضان ماه روزه داري مسلمانان است و در سلوك روحي مسلمانان و تزكيه نفس و تقرب آنان به خداوند نقش اساسي دارد و نيز آن كه علي ابن ابيطالب در اين ماه به شهادت رسيد.

در اين ماه، دروازه هاي آسمان گشوده و درهاي لطف و رحمت الهي باز است و در مقابل، درهاي آتش بسته است. در اين ماه نجواي بندگان در درگاه الهي مورد عنايت قرار مي گيرد و دعاهايشان به اجابت مي رسد و اشك هاي چشمشان رحمت الهي را جذب مي كند.

در اين ماه شبي هست كه در آن شب فرشتگان از آسمان فرود مي آيند و تا سحرگاهان كه فجر طلوع مي كند، بر مردان و زنان روزه دار درود و سلام مي فرستند. آن شب همان شب قدري است كه در آن ولايت من تقدير شده است، شب با عظمتي كه عمل خير در آن برتر از اعمال خير هزار ماه به شمار مي رود و روزه گرفتن در روز آن از روزه هزار ماه برتر است.

در اين ماه هيچ روز و شبي نيست مگر اين كه هداياي پروردگار از آسمان بر اين امت باريدن مي گيرد و كساني كه موفق به دريافت اين هدايا مي شوند، در روز ملاقات با خداوند از امتياز ويژه اي برخوردار مي شوند و مورد تكريم الهي قرار مي گيرند و جايگاه زيبايي در بهشت به دست مي آورند.

روزهايش برترين روزها و شب هاي آن عالي ترين شبها و لحظه لحظه هايش زيباترين لحظات است. در اين ماه شياطين در حبس بوده و دست و پاهايشان زنجير شده است.

در اين ماه خداوند بر روزي ها و عمرها مي افزايد. مهمانان خانه خدا تعيين مي گردند، اهل ايمان طعم شيرين مغفرت الهي و خشنودي خداوند را مي چشند و از روح و ريحان و رضاي پروردگار بهره مند مي شوند.

هر روز ماه مبارك براي خود دعاي خاصي دارد و اين در بين تقاويم خورشيدي (ايراني ـ ميلادي ـ چيني و ...) و قمري (اسلامي ـ عبري و...) موضوعي ويژه است و تقريباً به مهمان گونه براي هر روز هم مي توان نوعي آداب موسيقيايي را مشاهده كرد كه البته به مهمترين مراسم اين ايام اشاره خواهيم داشت:

1ـ مراسم پيشواز و استقبال از ماه رمضان 2ـ مراسم موسيقيايي نيمه ماه رمضان 3ـ مراسم ضربت خوردن حضرت علي(ع) 4ـ آوازهاي شب قدر 5ـ مراسم 27 رمضان 6ـ روز پاياني ماه مبارك 7ـ عيد فطر و...

همچنين از ديدگاه متخصصان تغذيه، مهمترين فوايد روزه مبارك رمضان عبارتند از: 1ـ تقويت حواس بويژه چشايي به خاطر كاهش فعاليت مداوم 2ـ كاهش و از بين رفتن حساسيت ها 3ـ پاكسازي بدن از چربي هاي اضافه 4ـ ترميم سلول ها و جوان شدن آنها 5ـ استراحت دستگاه گوارش 6ـ احيا و ترميم بافتهاي آسيب ديده بدن و بهبود عملكرد دستگاههاي مختلف بدن 7ـ پاكسازي و طراوت پوست كه بخش مهمي از اين طراوت ناشي از آرامش روحي فرد روزه دار است 8ـ تعادل و كاهش وزن بدن 9ـ افزايش مقاومت بدن در مقابل بيماري ها به دليل تقويت سيستم ايمني بدن.

يكي از رسوم پسنديده در ماه مبارك رمضان آشتي و ايجاد الفت بين افرادي است كه به سببي از يكديگر كدورتي به دل دارند. اين رسم پسنديده قبل از ماه مبارك از واجبات است و عقيده دارند اگر كسي روزه بگيرد در حالي كه از بستگان خود كينه به دل داشته باشد. روزه اش مال شيطان است و قبول درگاه حق نيست اين رسم در همه شهرها و روستاها كم و بيش وجود دارد و تشريفات آن بسيار ساده است. اگر دو نفر از يكديگر ناراحتي داشته باشند. با خودشان بدون مقدمه دست در گردن هم مي اندازند و صورت يكديگر را مي بوسند يا يك ريش سفيد و بزرگتر پا درمياني مي كند و آنها را آشتي مي دهد. مردم معتقدند اگر بزرگتر گذشت كند و براي آشتي پيشقدم شود و به سوي كوچكتر رود ثواب زيادي دارد.

پس بياييد قدر اين ماه را بيشتر بدانيم و بيش از آنكه لحظه هاي ارزشمندش سپري شود از چشمه سار جوشان آن خود را سيراب كنيم.

رمضان، بهار قرآن و بهار دعا و مناجات به درگاه پروردگار بي نياز است. در هيچ ماهي به اندازه ماه مبارك رمضان دعا، مناجات، ذكر و نمازهاي مستحبي وارد نشده است. هر روز آن، دعايي خاص و هر شبش نماز و ذكري ويژه خود را دارد.

اما رمضان، بهار انتظار نيز هست؛ چرا كه در دعاها و مناجات هاي اين ماه به همان اندازه كه روح بندگي و تضرع به درگاه خداوند و طلب آموزش و رستگاري از او موج مي زند، روح انتظار و اميد فرا رسيدن دولت كريمه اهل بيت عليهم السلام نيز جاري است.

منابع: